Τι είναι η ελευρωπαΐνη;

Η ελευρωπαΐνη είναι μία από τις πιο χαρακτηριστικές φυσικές φαινολικές ουσίες της ελιάς, του παρθένου ελαιολάδου και των φύλλων της. Είναι υπεύθυνη για την πικρή γεύση, το ξεχωριστό άρωμα αλλά και για πολλές από τις ευεργετικές επιδράσεις του ελαιολάδου στην υγεία.

Ανακαλύφθηκε το 1908 στο ελαιόλαδο και πήρε το όνομά της από το επιστημονικό όνομα της ελιάς (Olea europaea). Το 1960 οι επιστήμονες αποκάλυψαν τη δομή της: αποτελείται από γλυκόζη, την φαινολική ένωση υδροξυτυροσόλη και το ελαϊκό οξύ. Το τελευταίο μάλιστα είχε προταθεί ήδη από το 1962 ως πιθανό φάρμακο κατά της υπέρτασης.

Τι είναι το «άγλυκο» της ελευρωπαΐνης;

Η ελευρωπαΐνη ανήκει στους γλυκοζίτες – μόρια που περιέχουν σάκχαρα. Όταν όμως κατά την παραγωγή του ελαιολάδου ή με ενζυμική δράση απομακρύνεται το σάκχαρο, προκύπτει το λεγόμενο άγλυκο της ελευρωπαΐνης (oleuropein aglycone).

Αυτό το «άγλυκο» είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί:

-έχει πιο ισχυρή βιολογική δράση σε σχέση με την ελευρωπαΐνη,

-συμβάλλει έντονα στην πικρή γεύση και το «κάψιμο» του φρέσκου ελαιολάδου,

-λειτουργεί ως πρόδρομος άλλων σημαντικών ουσιών όπως η ελαιοκανθάλη και η ελαιασίνη.



Οφέλη για την υγεία

Από τα μέσα του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα, δεκάδες μελέτες έχουν δείξει ότι η ελευρωπαΐνη και τα άγλυκά της παρουσιάζουν:

-Ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, προστατεύοντας από το οξειδωτικό στρες.

-Αντιμικροβιακή δράση (βακτηριοκτόνος και βακτηριοστατική).

-Αντιθρομβωτική δράση, μειώνοντας τη συσσωμάτωση αιμοπεταλίων.

-Προστασία έναντι καρδιαγγειακών νοσημάτων.

-Πιθανή δράση κατά της νόσου Alzheimer.

-Θετική επίδραση στη λιπώδη διήθηση του ήπατος.

Οι έρευνες αυτές περιλαμβάνουν πειράματα σε ζώα, in vitro μελέτες αλλά και κλινικές μελέτες σε ανθρώπους, δείχνοντας το μεγάλο ενδιαφέρον της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας.

Ο ρόλος της στην ελιά και στο λάδι

Η ελευρωπαΐνη και τα άγλυκά της δεν είναι σημαντικά μόνο για τον άνθρωπο, αλλά και για την ίδια την ελιά.

-Η πικρή γεύση τους προστατεύει τον καρπό από έντομα και μύκητες.

-Οι αντιοξειδωτικές τους ιδιότητες συμβάλλουν στη σταθερότητα του ελαιολάδου, καθυστερώντας το τάγγισμα.

-Συνεργάζονται με άλλα αντιοξειδωτικά, όπως η τυροσόλη, η υδροξυτυροσόλη, το σκουαλένιο και η βιταμίνη Ε, προσφέροντας ένα μοναδικό «κοκτέιλ προστασίας».

Συμπέρασμα

Το άγλυκο της ελευρωπαΐνης είναι ένας από τους πιο πολύτιμους «πικρούς θησαυρούς» του ελαιολάδου. Δεν δίνει μόνο χαρακτήρα και γεύση, αλλά αποτελεί και κλειδί για πολλές από τις ευεργετικές επιδράσεις του ελαιολάδου στην υγεία μας.

Κάθε σταγόνα εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου είναι γεμάτη με αυτή τη δύναμη της φύσης – κάτι που καθιστά το ελαιόλαδο πολύ περισσότερο από ένα απλό τρόφιμο: ένα φυσικό «λειτουργικό φάρμακο».


Πηγές

1. Omar, S. H. (2010). Oleuropein in olive and its pharmacological effects. Scientia Pharmaceutica, 78(2), 133–154.
2. Rigakou, A., Diamantakos, P., Melliou, E., & Magiatis, P. (2019). Quantitative NMR-based determination of oleuropein aglycone forms in olive oil and their pharmacological activities. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 67(9), 2470–2478.
3. Visioli, F., & Galli, C. (2002). Biological properties of olive oil phytochemicals. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 42(3), 209–221.
4. EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (2011). Scientific Opinion on the substantiation of health claims related to polyphenols in olive and protection of LDL particles from oxidative damage. EFSA Journal, 9(4), 2033.